Twijfel over de echtheid van een reisdocument? Schakel de ID-desk in!

Dit artikel is eerder gepubliceerd in IDee 26 uit 2023

Het ECID is een samenwerkingsverband tussen de Koninklijke Marechaussee (KMar) en de Nationale Politie. Het centrum geeft onder meer advies en informatie over het voorkomen en bestrijden van identiteits- en documentfraude. Ook houdt het ECID zijn expertise up-to-date en stelt deze beschikbaar aan partners in binnen- en buitenland.

Expertise en samenwerking

Het ECID werkt vooral voor de KMar, de politie en het Openbaar Ministerie, maar ook voor de ministeries van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, Buitenlandse Zaken en Justitie en Veiligheid, en voor landelijke en internationale handhavings- en opsporingsdiensten en partners die werken in de zogenoemde identiteitsketen. Dit zijn instanties die zich opeenvolgend bezighouden met het vaststellen, vastleggen en controleren van een identiteit of identiteitsdocument. Door zijn expertise en actieve samenwerking met partners levert het ECID een belangrijke bijdrage aan een effectieve aanpak van identiteitsfraude in Nederland.

Aanspreekpunt

Image

‘Het ECID heeft vier ID-desks’, vertelt Jurgen Meijer, teamleider ID-desks & Trainingen bij de KMar. ‘Hier werken experts die gespecialiseerd zijn in waardedocumenten, zoals (kopieën van) reis-, identiteits- en verblijfsdocumenten en bankbiljetten. Ook doen we gezichtsvergelijkende onderzoeken. De desks zijn het aanspreekpunt voor vragen over de echtheid van documenten. We verrichten onder meer hoogwaardig technisch documentonderzoek. Als we falsificaties aantreffen maken we technisch proces-verbalen op, die we ook registreren in politiesystemen.’

Afdeling Falsificaten

Image

Daarnaast heeft het ECID twee falsificatendesks, één op Schiphol en één in Ter Apel. Deze desks doen tweedelijns documentonderzoek, respectievelijk voor de grensbewaking Schiphol en voor het identificatie- en registratieproces van asielzoekers. ‘Het verschil tussen een ID-desk en een falsificatendesk zit ’m in de inbeslagname van documenten’, aldus Joost van der Hart, teamleider Falsificaten Schiphol Desk (FSD) en Falsificaten Aanmeldcentrum Ter Apel. ‘Buiten de openingstijden van de ID-desks neemt de FSD bovendien hun werkzaamheden over.’

Twijfel? Overleg eerst met een collega of leidinggevende

Wanneer medewerkers van uitgevende instanties - gemeenten, de KMar, het Caribisch deel van het Koninkrijk en het ministerie van Buitenlandse Zaken - twijfelen over de echtheid van een paspoort of identiteitskaart, is het de bedoeling dat ze eerst overleggen met een collega of leidinggevende, zonder dat de persoon van dit document daarbij aanwezig is. Samen kun je het document vervolgens extra grondig onderzoeken. Als je bijzonderheden opmerkt kun je de persoon vragen stellen, die afwijken van de standaardvragen. Je kunt bijvoorbeeld vragen naar de kleuren van de vlag van het land van afgifte van het reisdocument.

Rechtstreeks contact

‘Als er daarna nog steeds twijfels zijn over de echtheid van een identiteitsdocument, kunnen opsporingsinstanties en andere overheidsdiensten rechtstreeks contact opnemen met een ID-desk en deze twijfels met ons bespreken’, zegt Jurgen. ‘Het is mogelijk om via e-mail foto’s op te sturen en daarna te bellen. Zo kunnen we snel meekijken en vaak meteen al zeggen of het document vals is of niet. Als de twijfels aan het document gegrond zijn en er mogelijk sprake is van een strafbaar feit, moet de politie worden ingeschakeld. Die zal, indien nodig, voor een proces-verbaal bij de ID-desks langskomen.’

Vluchtelingen en illegale migratie

Vervalsingen komen volgens Joost vooral voor bij documenten uit gebieden waar conflicthaarden zijn. ‘Denk aan de Russische invasie van Oekraïne, waarna duizenden Oekraïners naar Nederland vluchtten. Hier zitten ook mensen bij die misbruik maken van de oorlogssituatie en zich voordoen als Oekraïner, om zo in aanmerking te komen voor speciale regelingen. Daarnaast kun je denken aan tijden van arbeidsschaarste, waarin het aantal illegale arbeidsmigranten toeneemt. Deze migranten nemen een andere identiteit en/of nationaliteit aan, waardoor ze niet aan de voorwaarden voor binnenkomst hoeven te voldoen of in het bezit hoeven te zijn van een tewerkstellingsvergunning.’

Kennis nodig

Veel medewerkers van opsporingsinstanties en andere overheidsdiensten zijn niet opgeleid in het herkennen van allerlei documenten uit een grote hoeveelheid verschillende landen, aldus Joost. ‘Soms hebben deze medewerkers bij ons de basisopleiding Documentcontrole (DOC 1) gevolgd. Maar vaak is meer kennis nodig. De verdiepingsopleiding Documentonderzoeker (DOC 2) biedt deze kennis. Je leert dan bijvoorbeeld over de eigenschappen van druk- en printtechnieken, verschillende inktsoorten, beveiligingskenmerken en hoe je die kunt herkennen. De documentendeskundigen bij de ID-desks en falsificatendesks hebben allemaal de opleiding Documentdeskundige (DOC 3) gedaan. Daarin worden documenten op diepgaand niveau geanalyseerd.’

Bewustwording vergroten

Daarnaast geven de ID-desks awarenesstrainingen, onder meer aan medewerkers van afdelingen Burgerzaken bij gemeenten. Jurgen: ‘Tijdens zo’n training maken we hen ervan bewust wat er allemaal mis kan zijn aan een document.’

Verbeterimpuls identiteitsvaststelling

Via de Circulaire Verbeterimpuls Identiteitsvaststelling, die in mei 2022 met werkinstructies is verspreid, zijn medewerkers van de uitgevende instanties opnieuw geïnformeerd over de hulp die de ID-desks kunnen bieden. ‘Het doel van deze circulaire is om hen te informeren over onder meer informatiebronnen en trainingen voor het vaststellen van iemands identiteit’, zegt Jurgen. ‘Dat is nodig omdat er signalen waren dat het belang van het vaststellen van iemands identiteit - een essentiële stap in de aanvraag en uitgifte van een document - en de kans op fraude nogal eens werden onderschat.’

Straks ook desks in het Caribisch deel van het Koninkrijk

De KMar investeert in capaciteit en expertise in het Caribisch deel van het Koninkrijk. Daarom komen er ook desks op de eilanden Aruba, Bonaire, Curaçao en Sint-Maarten. Het is de bedoeling om de taken samen met de lokale autoriteiten te gaan uitvoeren, mede afhankelijk van de status van de eilanden (land of bijzondere gemeente binnen het Koninkrijk) en verschillen in wet- en regelgeving.

Contact met ID-desks

De Koninklijke Marechaussee heeft vier regionale ID-desks. De desks zijn het aanspreekpunt voor vragen over de echtheid van documenten, en bereikbaar van maandag tot en met vrijdag tussen 8.00 en 17.00 uur.

Koninklijke Marechaussee ID-desk Eindhoven

Telefoon: 088 - 9531555. E-mail: kmar.iddesk.eindhoven@mindef.nl

Koninklijke Marechaussee ID-desk Rotterdam

Telefoon: 088 - 9531390. E-mail: kmar.iddesk.rotterdam@mindef.nl

Koninklijke Marechaussee ID-desk Schiphol

Telefoon: 088 - 9531644. E-mail: kmar.iddesk.schiphol@mindef.nl

Koninklijke Marechaussee ID-desk Zwolle

Telefoon: 088 - 9513010. E-mail: kmar.iddesk.zwolle@mindef.nl

Falsificaten Schiphol Desk (FSD)

Van maandag tot en met vrijdag tussen 17.00 en 22.00 uur en in de weekends tussen 6.00 en 22.00 uur kun je contact opnemen met de Falsificaten Schiphol Desk (FSD). Telefoon: 088 - 9531155. E-mail: kmar.falsidesk@mindef.nl