Logius draagt gezagsmodule over aan RvIG
In zijn welkomstwoord richtte Chris Brookhuis, initiatief coördinator bij RvIG, zich tot de circa 50 aanwezigen die betrokken waren bij de ontwikkeling, de pilot en de overdracht van de gezagsmodule van Logius naar RvIG.
De bouw
Met een metafoor bracht Guy Rutten, domeinarchitect bij Logius, de aanwezigen mee naar de conceptie, babytijd en vroegste jeugd van de gezagsmodule. ‘In 2017 ervoer de Rechtspraak problemen bij het vaststellen van het ouderlijk gezag. Dat moest handmatig, wat veel tijd kostte. Samen met de ministeries van JenV, VWS en BZK, de Rechtspraak en de Kinderbescherming hebben we daarom vanaf 2018 een werkgroep in het leven geroepen om de bouw van een gezagsmodule te onderzoeken en zijn we gestart met de ontwikkeling van de daarvoor benodigde architectuur. Daartoe hebben we afleidingsregels vastgesteld, die ervoor zorgen dat de gezagsgegevens consistent, betrouwbaar en wetmatig zijn.’
De eerste stapjes
In 2021 kwam het kindje ter wereld. ‘In de zogenoemde Diana Test, vernoemd naar RvIG-stelselspecialist Diana van den Brink, hebben we de gezagsmodule vervolgens uitvoerig getest’, aldus Guy. ‘Al in 2022 zette het kind zijn eerste stapjes. Samen met de politie, de Koninklijke Marechaussee (KMar) en drie Veilig Thuis (VT)-organisaties zijn we gestart met een pilot. De VT-organisaties werden daarbij ondersteund door Myneva, softwareleverancier voor het sociale domein.’
Doorontwikkeling
Daarna ging het hard. ‘In 2023 hebben we onder leiding van het ministerie van JenV de gezagsmodule met de Werkgroep Afleidingsregels doorontwikkeld’, zei Guy. ‘Al snel gingen we over de één miljoen bevragingen naar het ouderlijk gezag heen. In dat jaar kon minister van Rechtsbescherming Franc Weerwind met eigen ogen zien dat de KMar bij de grenscontrole op Schiphol dankzij de module veel sneller en zorgvuldiger kon achterhalen wie het wettelijk gezag of de voogdij over een minderjarig kind heeft, en dus of alle gezaghouders toestemming hebben gegeven voor de reis.’
Marco van der Weele en Olaf Anders
Overdracht
In 2024, na enkele grote technische verbeteringen, droeg Logius de gezagsmodule, inmiddels goed voor twee miljoen bevragingen, over aan RvIG. Cathy Dingemanse, Product Owner bij RvIG: ‘De gezagsmodule kreeg een Best Friend Forever: de BRP API Personen, die naast de reguliere persoonsgegevens ook daarvan afgeleide informatieproducten levert aan afnemers, zoals gezag. Daarbij gaat het uitsluitend om de gegevens die zij nodig hebben voor de uitvoering van hun wettelijke taak, niet meer en niet minder. Op die manier dragen we bij aan dataminimalisatie.’
Gezagsmodule onderdeel van BRP API Personen
‘Op 23 april 2024 trad het Experimentbesluit dataminimalisatie in werking’, vervolgde Cathy. ‘Daarmee kon de gezagsmodule onderdeel worden van de BRP API Personen en hebben we de mogelijkheid gerealiseerd om gezagsinformatie via de BRP API Personen te leveren.’ Intussen was wel gebleken dat de performance van het nieuwe informatieproduct gezag wat achterbleef. ‘Maar door enkele technische ingrepen en een teamversterking werd de levering van gezag, met meer dan 100.000 bevragingen per week, sneller dan ooit tevoren. Eind 2024 was de opvoeding van ons kind dan ook voltooid: de gezagsmodule was klaar voor het grote werk. Met man en macht hebben we gewerkt om de pilotpartijen - de politie, de KMar en de drie VT-organisaties - aan te sluiten op de BRP API Personen. Dat is gelukt!’
De Zwarte Trap in het Rijkskantoor aan de Rijnstraat met toehoorders
Toekomst
En zo kon op 1 januari 2025 de gezagsmodule bij Logius worden uitgezet. Voor Logius betekende dit de afsluiting van een groot karwei, voor RvIG een nieuw informatieproduct voor de BRP API-gebruikers. Maar daarmee is de ontwikkeling van de module volgens Cathy nog niet afgerond. ‘RvIG werkt samen met de Rechtspraak aan bestandsvergelijkingen tussen het gezagsregister van de Rechtspraak en de BRP, en aan een digitale uitwisseling van gegevens tussen beide registraties. Ook gaan we aan de slag met de registratie van meerderjarigheidsverklaringen en van gerechtelijke uitspraken bij gezaghouders die geen ouder zijn. En vanzelfsprekend gaan we meer afnemers aansluiten op de module.’
Onveilige situaties
Voor de politie is gezagsinformatie van cruciaal belang, vertelde Nico Steehouwer, Business Expert bij de Nationale Politie. ‘Denk aan onveilige situaties waarbij gezag een rol speelt, zoals huiselijk geweld of kindermishandeling. Per jaar krijgen we zo’n 12.000 meldingen van onveilige situaties binnen. Als we voorheen op vrijdagavond om 20.00 uur een aanhouding deden, konden we pas maandag een antwoord op de gezagsvraag krijgen. Nu kan dat in 75 procent van de gevallen direct. Inmiddels kan RvIG een overzicht bieden van alle gezagsrelaties op een adres. Maar we hebben nog nieuwe wensen, zoals de naam en leeftijd van de betrokkenen, en niet alleen de BSN. Wij kijken uit naar de opname van alle gezagsuitspraken uit het gezagsregister van de Rechtspraak in de BRP, en naar meer informatie over voogdij. Overigens realiseren wij ons dat je niet altijd een antwoord op de gezagsvraag krijgt. Soms zul je toch een eigen afweging moeten maken.’
Tijdwinst, minder fouten
Ook Ruud van Leenen, Product Developer bij Myneva, leverancier van de VT-organisaties, werkt graag met de gezagsmodule. ‘Het is een enorme vooruitgang. De VT-organisaties hoeven bijvoorbeeld niet meer te bellen met het gezagsregister van de Rechtspraak. Daardoor besparen ze tijd en worden er minder fouten gemaakt. We zijn dan ook druk bezig alle andere VT-organisaties aan te sluiten. Die staan al een jaar in de startblokken om ook mee te mogen doen. Er is ook nog ruimte voor verbetering. Wij werken bijvoorbeeld met veel buitenlandse ontwikkelaars, waardoor Engelse documentatie zeer welkom zou zijn. Ook hoop ik dat we straks voor het hele sociale domein gebruik kunnen maken van de BRP API, bijvoorbeeld voor de Sectorale Berichten Voorzieningen in de Zorg (SVB-Z), en dat we niet voor elke ketenschakel een aparte oplossing krijgen.’
Dankwoord
Aan het einde van de bijeenkomst bedankte Lissy van Wissen, MT-lid van de directie Digitale Overheid, ministerie van BZK, alle aanwezigen. ‘Er is geen enkele twijfel over het nut en de noodzaak van het informatieproduct gezag. Maar je moet het wel voor elkaar krijgen. Denk aan alle technische, juridische en financiële obstakels. Maar door de goede samenwerking tussen alle betrokken partijen is het gelukt. Daar heb ik grote waardering voor.’ Marco van der Weele, domeinmanager bij Logius, benadrukte dat naar elkaar luisteren én elkaar begrijpen cruciaal is voor een succesvolle samenwerking. ‘Logius en RvIG hadden echt oog voor elkaar. Dat geeft vertrouwen voor de toekomst.’ Ten slotte bekrachtigden hij en Olaf Andersen, directeur Identiteitsgegevens RvIG, met hun handtekening de overdracht.