W207 oplegnotitie Versoepelen regels afsplitsen voorvoegsels

1 Probleemstelling

1.1 Omschrijving

In de landelijke tabel 34 Voorvoegseltabel staan 44 voorvoegsels die in 2007 in Nederland voorkwamen als familienaam. Voorbeelden zijn de familienamen "Los", "Van" en "Over". Als die familienamen als eerste naam voorkomen in een dubbele achternaam, dan moet dit deel volgens de huidige instructies in het LO BRP en de HUP van de naam worden afgesplitst en op de PL worden opgenomen in element 02.30 Voorvoegsels geslachtsnaam.

Tot 1 januari 2024 bleef het bij enkele gevallen. Een bekend voorbeeld is de familienaam Las van Bennekom, waarin "Las" geheel tegen de zin van één van de dragers van deze naam, wordt afgesplitst alsof het een voorvoegsel betreft. Sinds 1 januari echter mogen ouders hun kinderen de achternamen van beide ouders meegeven: de gecombineerde geslachtsnaam. Voor oudste kinderen die geboren zijn na 1 januari 2016 kan dat zelfs alsnog worden aangepast: deze overgangsregeling geldt tot 1 januari 2025. Dat heeft tot gevolg dat familienamen die ook in de voorvoegseltabel voorkomen, gecombineerd met een tweede familienaam in een gecombineerde geslachtsnaam, zullen worden afgesplitst. Het fictieve echtpaar Over en De Brug dat hun kinderen bewust "Over de Brug" wil noemen, wordt daardoor geconfronteerd met de naamgegevens 02.30 = "Over de" en 02.40 = "Brug" op de persoonslijsten van henzelf én die van hun kinderen. Niet alleen is dat vervelend omdat er in 02.40 Geslachtsnaam nu nog steeds geen gecombineerde geslachtsnaam staat; het leidt ook tot allerlei praktische problemen bij contacten met afnemers (ze worden niet meer gevonden bij de O, maar bij de B).

Omdat er dagelijks veel kinderen geboren worden in Nederland, is dit een probleem dat steeds vaker zal optreden en niet beperkt blijft tot een aantal (bekende) voorbeelden. Nu al krijgt RvIG steeds meer vragen, klachten en markeerverzoeken van gemeenten die het niet terecht vinden dat uit een gecombineerde geslachtsnaam één van beide geslachtsnamen in zijn geheel in 02.30 Voorvoegsels geslachtsnaam terecht komt. Sinds 1 januari zijn er meer dan 50 markeerverzoeken gedaan door gemeenten die te maken hebben met het afsplitsen van een hele naam uit een gecombineerde geslachtsnaam.

Dit is een onwenselijke situatie. De huidige regels in het LO en de HUP zorgen ervoor dat sommige familienamen worden gedegradeerd tot voorvoegsel in een gecombineerde geslachtsnaam. Het formele standpunt dat de naam een combinatie blijft van voorvoegsels en geslachtsnaam en dat die combinatie niet anders wordt doet geen recht aan het gevoelen van burgers dat hier een gecombineerde familienaam op een onjuiste wijze wordt opgeknipt.

1.2 Herkomst

Deze wijziging komt voort uit een verzoek van afdeling Monitoring van RvIG, naar aanleiding van het groeiend aantal markeerverzoeken en klachten van gemeenten dat hele namen uit een gecombineerde geslachtsnaam worden afgesplitst.

1.3 Raakvlakken

Er zijn geen raakvlakken met andere LO-wijzigingen, of met andere wet- en regelgeving.

2 Oplossing

2.1 Huidige situatie

Op dit moment vereist de instructie in LO BRP en HUP om voorvoegsels die in tabel 36 Voorvoegseltabel voorkomen af te splitsen en op te nemen in element 02.30 Voorvoegsels geslachtsnaam, tenzij dit zou betekenen dat er helemaal niets meer overblijft in element 02.40 geslachtsnaam (in dat geval wordt het laatste woord uit de naam opgenomen in 02.40).

De BCM controleert of voorvoegsels correct (conform de instructie) zijn afgesplitst in alle categorieën waarin naamgegevens voorkomen: 01, 02, 03, 05, 09, 51, 52, 53, 55 en 59. Die controleregels luiden nu:

• ALS er geen voorvoegsels voorkomen, DAN bestaat de geslachtsnaam ook niet uit een voorvoegsel uit de voorvoegseltabel, een spatie en één of meer andere woorden.

2.2 Oplossing

Op termijn is het de wens om voorvoegsels in de BRP geheel af te schaffen. Omdat de impact daarvan erg groot zal zijn is het wenselijk om op de korte termijn al een oplossing te vinden voor die gevallen waarin een hele geslachtsnaam wordt afgesplitst uit een gecombineerde geslachtsnaam. Die bestaat in het versoepelen van de afsplitsinstructie voor gemeenten in de HUP en de beschrijving van element 02.30 Voorvoegsel geslachtsnaam in LO BRP en LO BES.

Op de regel dat voorvoegsels moeten worden afgesplitst wordt een uitzondering gemaakt voor gevallen waarin het afsplitsen ertoe zou leiden dat de gehele eerste naam uit een gecombineerde geslachtsnaam wordt afgesplitst.

In LO BRP én LO BES wordt de beschrijving van element 02.30 Voorvoegsels geslachtsnaam dan ook als volgt aangepast:

Elementnummer 02.30
Elementnaam Voorvoegsel geslachtsnaam
Toelichting Dat deel van de geslachtsnaam dat voorkomt in Tabel 36, Voorvoegseltabel en, gescheiden door een spatie, voorafgaat aan de rest van de geslachtsnaam.
Lengte 1-10
Type Alfanumeriek
Standaardwaarde

Mogelijke waarden: Waarden die voorkomen in de Tabel 36, Voorvoegseltabel.

Voorwaarden: Indien na het afsplitsen van de voorvoegsels geen geslachtsnaam meer overblijft, wordt het laatste deel van de voorvoegsels de geslachtsnaam. Indien bij het afsplitsen van de voorvoegsels van een gecombineerde geslachtsnaam de gehele eerste geslachtsnaam wordt afgesplitst, wordt het laatste deel van die naam samen met de tweede geslachtsnaam de geslachtsnaam.

In de HUP moet de instructie voor het afsplitsen van voorvoegsels worden aangepast in lijn met de wijziging in het LO.

De controleregels in de BCM worden navenant versoepeld voor categorie 01 Persoon en 09 Kind. Omdat kinderen die een gecombineerde geslachtsnaam krijgen, niet vóór 1 januari 2016 geboren kunnen zijn, zijn zij voorlopig zelf geen ouder of partner en daarom is het voorlopig niet nodig om de controles in categorie 02, 03, 05, 52, 53 en 55 aan te passen.

Deze controleregels moeten worden:

• In categorie 01/51: ALS er geen voorvoegsels voorkomen, DAN bestaat de geslachtsnaam ook niet uit een voorvoegsel uit de voorvoegseltabel, een spatie en één of meer andere woorden OF de combinatie van voorvoegsels en geslachtsnaam samen komt overeen met de combinatie van voorvoegsels en geslachtsnamen van beide ouders EN in die combinatie komt de eerste geslachtsnaam in z'n geheel voor in de voorvoegseltabel.
• In categorie 09/59: ALS er geen voorvoegsels voorkomen, DAN begint de geslachtsnaam ook niet met een voorvoegsel OF de combinatie van voorvoegsel en geslachtsnaam samen bevat de combinatie van voorvoegsel en geslachtsnaam van de persoon zelf (in cat. 01 dus) en die van nog iemand anders EN in díe combinatie komt de eerste geslachtsnaam in z'n geheel voor in de voorvoegseltabel.

Omdat dit niet is te formuleren in de syntax voor voorwaardenregels, moeten deze controleregels in de code van de BCM worden geïmplementeerd.
In de RNI kan bij het aanleggen van een persoonslijst uit het brondocument worden afgeleid of er sprake is van een dubbele geslachtsnaam. De BCM kan dit echter niet aan de PL zien. Als de controles op het afsplitsen van voorvoegsels ook op de RNI worden toegepast, zullen onterechte bevindingen moeten worden gemarkeerd.

2.3 Gerelateerde wijzigingen in wet- en regelgeving

Er zijn geen relaties met wijzigingen in wet- en regelgeving.

2.4 Openstaande punten

Parallel aan deze wijziging wordt gestart met een impactanalyse van het geheel afschaffen van voorvoegsels in de BRP en dus te stoppen met het afsplitsen ervan en alle voorvoegsels in 02.30 toe te voegen aan het begin van element 02.40 in de zelfde categorie.

3 Invoering

Deze wijziging is gepland om op te worden genomen in LO 2025.Q1 (1 januari 2025).

4 Gevolgen

4.1 Documentatie

LO BRP, LO BES en de HUP moeten worden aangepast als beschreven in par. 2.2.

4.2 Gemeenten

In de burgerzakensystemen van gemeenten moet de logica voor het (controleren van het) afsplitsen van voorvoegsels worden aangepast.

4.3 Afnemers

Er is geen impact op de systemen van afnemers.
Er is wel impact op de wijze waarop afnemers persoonslijsten met een dubbele geslachtsnaam kunnen vinden bij ad hoc bevraging van BRP-V, want in dat geval moeten zij rekening houden met de nieuwe wijze van afsplitsen van voorvoegsels: een kind dat "Over de Brug" heet en waarvan de ouders "Over" respectievelijk "de Brug" heten, zal voortaan gezocht moeten worden met geslachtsnaam = "Over de Brug", terwijl een persoon met dezelfde achternaam, maar met ouders waarvan er één ook "Over de Brug" heet (en waarbij er dus geen sprake is van een dubbele geslachtsnaam), moet worden gezocht met geslachtsnaam = "Brug". Immers: "Over de" komt voor in de voorvoegseltabel en wordt afgesplitst.
Overigens volgt uit schattingen dat zulke dubbele geslachtsnamen maximaal één of enkele keren per maand worden gekozen; het gaat dus om slechts een klein aantal persoonslijsten in de BRP-V.

4.4 IND

Er is geen impact op de systemen van IND in haar rol van bijhouder voor de BRP.

4.5 Caribische landen en Caribisch Nederland

In de burgerzakensystemen van het Caribisch deel van het Koninkrijk (PIVANOBO) moet de logica voor het (controleren van het) afsplitsen van voorvoegsels worden aangepast.

4.6 RvIG-systemen

In de RNI moet de logica voor het (controleren van het) afsplitsen van voorvoegsels worden aangepast. Daarnaast moeten de controles in de BCM worden versoepeld zoals hierboven beschreven.